Trong bối cảnh chuyển đổi sâu rộng của giáo dục đại học Việt Nam theo hướng hiện đại, lấy người học làm trung tâm và tăng cường khả năng tự học, tự nghiên cứu vì vậy nhà trường cũng đòi hỏi phải thay đổi mạnh mẽ để đáp ứng những yêu cầu mới. Trong đó, thư viện – vốn là trung tâm tri thức và thông tin – giữ một vị trí quan trọng trong việc hỗ trợ giảng dạy, học tập và nghiên cứu khoa học. Thư viện không chỉ là nơi cung cấp tài liệu mà còn là môi trường học tập chủ động, sáng tạo, thúc đẩy phát triển năng lực tự học, tư duy phản biện và kỹ năng nghiên cứu – những yếu tố then chốt của mô hình đào tạo hiện đại.
Vai trò chuyển hóa của thư viện trong giáo dục đại học hiện đại
Trong nhiều thế kỷ, thư viện luôn song hành cùng sự phát triển của khoa học, văn hóa và giáo dục. Ngày nay, trong xã hội tri thức và bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, thư viện đại học không chỉ đơn thuần là nơi lưu trữ tài liệu mà đã và đang chuyển mình mạnh mẽ để trở thành trung tâm học tập tích cực, tích hợp công nghệ thông tin, dữ liệu số, thư giãn và các dịch vụ học thuật đa dạng.
Thư viện góp phần hiện thực hóa mô hình giáo dục lấy người học làm trung tâm thông qua việc cung cấp tài nguyên thông tin đầy đủ, đa dạng, đồng thời tạo ra một không gian học thuật mở, nơi người học có thể khai thác tri thức, tương tác, làm việc nhóm, sáng tạo ý tưởng và phát triển kỹ năng tự nghiên cứu. Trong phương pháp giảng dạy mới, giảng viên giữ vai trò định hướng – trong khi sinh viên là trung tâm, chủ động trong việc quản trị tri thức. Sự chuyển giao trọng tâm này làm cho nhu cầu về không gian tự học và tài nguyên học thuật chất lượng ngày càng trở nên thiết yếu – và thư viện chính là một trong những yếu tố quyết định đến sự thành công của đổi mới giáo dục.
Thư viện Học viện Kỹ thuật mật mã: Từ truyền thống đến hiện đại
Học viện Kỹ thuật mật mã – định hướng thành trung tâm đào tạo chất lượng cao về Kỹ thuật mật mã, An toàn thông tin, Công nghệ thông tin và Kỹ thuật điện tử viễn thông – đã và đang tích cực triển khai quá trình đổi mới phương pháp giảng dạy, từng bước chuyển đổi từ hình thức đào tạo truyền thống sang học chế tín chỉ. Đây là bước đi phù hợp với chủ trương phát triển giáo dục đại học hiện đại, trong đó kỹ năng tự học, tự nghiên cứu, làm việc độc lập và sáng tạo của người học được đặt lên hàng đầu.
Trên hành trình đổi mới đó, Thư viện Học viện Kỹ thuật mật mã đã không ngừng phát triển và nâng cấp để đồng hành hiệu quả cùng hoạt động giảng dạy và học tập trong nhà trường. Thư viện hiện đang sở hữu gần 113 đầu giáo trình phổ thông- số lượng khoảng 42.000 cuốn, với hơn 5.233 đầu sách tham khảo, văn nghệ, đời sống phục vụ chuyên sâu cho các lĩnh vực an toàn thông tin, kỹ thuật mật mã, công nghệ thông tin, điện tử – viễn thông, cùng nhiều tài liệu liên ngành hỗ trợ học tập và nghiên cứu. Nguồn tài liệu này không ngừng được bổ sung hàng năm, đồng thời thư viện đang tiến hành số hóa để sinh viên và giảng viên có thể truy cập mọi lúc, mọi nơi.
Về cơ sở vật chất, thư viện được đặt tại tầng 2 tòa nhà TB2, với tổng diện tích gần 1.000 m², bao gồm nhiều không gian chức năng như phòng đọc tài liệu, phòng máy tính, phòng học nhóm nhỏ và lớn, khu tra cứu điện tử. Thư viện được trang bị 20 máy tính hiện đại kết nối mạng internet, kết nối wifi, phục vụ tốt cho việc học tập và truy cập tài nguyên số. Các chỗ ngồi được thiết kế hiện đại, có vách ngăn, ổ cắm điện và ánh sáng phù hợp, tạo nên môi trường học tập tập trung và thoải mái.
Thư viện – “Giảng đường thứ hai” của sinh viên
Với phương pháp đào tạo tín chỉ, sinh viên không chỉ học trên lớp mà phần lớn thời gian dành cho tự học, tự nghiên cứu. Điều này đồng nghĩa với việc thư viện trở thành “giảng đường thứ hai”, nơi người học có thể tìm thấy các tài liệu học tập, không gian nghiên cứu cũng như cơ hội tiếp cận với công nghệ và nguồn thông tin hiện đại.
Sinh viên đến với Thư viện Học viện Kỹ thuật mật mã không chỉ để đọc sách, mà còn để học nhóm, làm dự án, tra cứu tài liệu chuyên sâu, sử dụng các cơ sở dữ liệu điện tử phục vụ học thuật. Thư viện cũng hỗ trợ tổ chức các buổi hướng dẫn tra cứu tài liệu, các hội thảo nhỏ về kỹ năng học tập và nghiên cứu, giúp sinh viên từng bước làm quen với cách học đại học hiệu quả.
Đặc biệt, hiện nay nhiều môn học yêu cầu sinh viên phải tìm hiểu sâu rộng, trình bày, thuyết trình và làm tiểu luận theo nhóm, thư viện với các phòng học nhóm hiện đại là không gian lý tưởng để sinh viên trao đổi, hợp tác và phát triển tư duy phản biện.
Hướng tới thư viện số và phục vụ học thuật thông minh
Trong thời gian tới, Thư viện Học viện Kỹ thuật mật mã tiếp tục hướng đến mục tiêu hiện đại hóa và chuyển đổi số toàn diện. Các định hướng phát triển bao gồm:
Tăng cường bổ sung cơ sở dữ liệu điện tử, tài nguyên học thuật số chuyên sâu.
Tổ chức các chương trình đào tạo kỹ năng thông tin, kỹ năng nghiên cứu học thuật cho sinh viên năm nhất và sinh viên nghiên cứu khoa học.
Hợp tác với các thư viện và cơ sở dữ liệu học thuật trong và ngoài nước nhằm mở rộng nguồn tài nguyên.
Thư viện Học viện Kỹ thuật mật mã đang từng bước khẳng định vai trò là trung tâm học liệu, học thuật, đồng hành thiết thực cùng quá trình đổi mới giáo dục của Học viện. Với cơ sở vật chất hiện đại, nguồn tài liệu phong phú và phương pháp phục vụ ngày càng chuyên nghiệp, thư viện không chỉ là nơi cung cấp tri thức, mà còn là môi trường học tập lý tưởng giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng tự học, tư duy độc lập và tinh thần nghiên cứu khoa học – những năng lực cốt lõi cần có của công dân trong kỷ nguyên số.
